Informatie over rapportages, de rapportagecyclus en de CEDAW-sessie
Als Netwerk VN-Vrouwenverdrag verzorgen we, telkens als de regering een rapportage uitbrengt aan CEDAW-Comité, een zogenaamde schaduwrapportage. Dat doen we samen met en namens Nederlandse ngo’s en (andere) maatschappelijke organisaties (‘civil society’).
Hoe ziet de huidige rapportagecyclus eruit?
De Nederlandse regering moet in principe om de vier jaar aan het CEDAW-Comité rapporteren over hoe zij vrouwenrechten de afgelopen jaren heeft gewaarborgd en wat zij heeft gedaan om de positie van vrouwen te verbeteren. Het CEDAW-Comité houdt toezicht op het VN-Vrouwenverdrag.
Nederland is in 2020 overgestapt op de zogenaamde verkorte rapportageprocedure. Dat betekent dat het CEDAW-Comité eerst vragen aan de regering formuleert (List of Issues Prior to Reporting). In de regeringsrapportage moet de regering deze vragen beantwoorden.
In de eerste schaduwrapportage brengen wij als Netwerk VN-Vrouwenverdrag bij het CEDAW-Comité onze punten van zorg onder de aandacht. Deze punten van zorg hebben we verzameld bij de Nederlandse ngo’s en (andere) maatschappelijke organisaties. In een tweede schaduwrapportage becommentariëren we de regeringsrapportage. We beschrijven onze kijk erop, dragen als het nodig is aanvullende gegevens aan en stellen actuele ontwikkelingen aan de orde.
RAPPORTAGECYCLUS NA 2020 (HUIDIG)
RAPPORTAGECYCLUS VOOR 2020
Fase 1 – Eerste Schaduwrapportage:
Het CEDAW-Comité kondigt aan dat ze vragen gaat formuleren aan de Nederlandse regering. Dat is het startschot voor ons als Netwerk VN-Vrouwenverdrag om samen met en namens de Nederlandse ngo’s en het maatschappelijk middenveld een eerste schaduwrapportage op te stellen.
Fase 1 – Regeringsrapportage:
De cyclus begint met een regeringsrapportage. Daarin zet de regering informatie over wat zij heeft gedaan om vrouwenrechten te waarborgen, wat zij heeft gedaan om discriminatie van vrouwen tegen te gaan en wat zij heeft gedaan om gelijke kansen voor vrouwen te stimuleren. Hoe is de situatie in het land en wat wordt/is eraan gedaan?
Fase 2 – List of Issues Prior to Reporting:
Als Netwerk VN-Vrouwenverdrag en ondertekend door zoveel mogelijk Nederlandse ngo’s sturen we het CEDAW-Comité onze schaduwrapportage toe. Dit doen we een maand voorafgaand aan de sessie waarin we als Nederlandse ngo’s onze zorgen en belangrijkste kwesties met leden van het CEDAW-Comité (werkgroep) mogen delen (pre-session working group). Onder andere op basis van deze informatie stelt de werkgroep van CEDAW de ‘List of Issues Prior to Reporting’ op (lijst van kwesties voorafgaand aan de regeringsrapportage).
Fase 2 – List of Issues:
Tijdens de pre-sessie van het CEDAW-Comité (pre-session working group) stelt een werkgroep van het Comité vervolgens een lijst op met kwesties en vragen (List of Issues). Informatie van verschillende maatschappelijke (vrouwen)organisaties (eerste schaduwrapportage) is daarvoor heel belangrijk. Het CEDAW-Comité en werkgroep gebruiken deze informatie om de lijst op te stellen.
Fase 3 – Regeringsrapportage en Tweede Schaduwrapportage:
In de regeringsrapportage beantwoordt de regering de vragen van het CEDAW-Comité. Als Netwerk VN-Vrouwenverdrag lezen we deze rapportage. In een tweede schaduwrapportage voorzien we deze van kritisch commentaar.
Fase 3 – Schriftelijke regeringsreactie en Tweede Schaduwrapportage:
Na publicatie van de lijst van kwesties en vragen (List of Issues) volgt (binnen drie maanden) een schriftelijke reactie van de regering. Het maatschappelijk middenveld leest deze reactie en voorziet deze van kritisch commentaar in de vorm van een tweede schaduwrapportage.
Fase 4 – Constructive Dialogue:
Ongewijzigd (zie hiernaast)
Fase 4 – Constructive Dialogue:
Tijdens een CEDAW-sessie vindt een mondelinge dialoog (Constructive Dialogue) plaats tussen het CEDAW-Comité en de regeringsdelegatie: een dag lang stelt het Comité vragen aan de regering en moet de regering zich verantwoorden aan het Comité. In deze fase voorzien vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties de Comitéleden van aanvullende informatie.
Fase 5 – Concluding Observations:
Ongewijzigd (zie hiernaast)
Fase 5 – Concluding Observations:
Het CEDAW-Comité maakt de balans op en zet conclusies en aanbevelingen op papier: de ‘Concluding Observations’. Daarmee moet de regering zich de komende jaren bezighouden om er vervolgens weer na vier jaar een rapportage te schrijven: wat heeft zij hiermee gedaan en welke veranderingen hebben er plaatsgevonden?
Het CEDAW-Comité maakt de balans op en zet conclusies en aanbevelingen op papier: de ‘Concluding Observations’. Daar moet de regering zich de komende jaren mee bezighouden. Hoewel de aanbevelingen formeel niet verplichten, zijn ze ook niet vrijblijvend. Ze kunnen met succes ingeroepen worden in Nederlandse of internationale procedures.
In de volgende cyclus moet Nederland rapporteren over de uitvoering van de aanbevelingen.
Fase 6 – Tussentijds rapportage:
Ongewijzigd (zie hiernaast)
Fase 6 – Tussentijdse rapportage:
Na twee jaar moet de regering zich op twee of drie aanbevelingen verantwoorden; dit is een follow-up of tussentijdse rapportage. Ook dan verwelkomt het CEDAW-Comité tussentijdse observaties van ngo’s voordat het een oordeel velt over de tussenrapportage.
Wat zijn verschillen tussen de rapportagecycli van voor 2020 en daarna?
De rapportagecyclus van voor 2020 was langer. De verschillende fases vertonen overlap. Nederland is in 2020 overgestapt op de zogenaamde verkorte rapportageprocedure. Dat betekent dat het CEDAW-Comité eerst vragen aan de regering formuleert (List of Issues Prior to Reporting). De Nederlandse regering moet deze vragen beantwoorden in de regeringsrapportage.
> Lees hier alle documenten uit de zevende cyclus, zoals de regeringsrapportage, schaduwrapportages, persberichten, factsheets, en documenten van het CEDAW-Comité: Zevende rapportage cyclus 2021-2024
> Wil je oudere documenten raadplegen? Kijk dan hier voor de verschillende rapportagecycli:
- Zesde Rapportagecyclus 2014 -2018
- Vijfde Rapportagecyclus 2008 – 2013
- Vierde Rapportagecyclus 2005-2007
- Tweede en Derde Rapportagecyclus 1998-2001
- Eerste Rapportagecyclus 1992-1994
Nationale rapportages aan Staten Generaal:
Wat is de rol van het maatschappelijk middenveld?
Het CEDAW-Comité betrekt bij het samenstellen van de ‘List of issues Prior to Reporting’ en de mondelinge dialoog informatie die zij krijgen van diverse (vrouwenrechten) ngo’s en het College voor de Rechten van de Mens (CRM). Als Netwerk VN-Vrouwenverdrag stellen we een team van schaduwrapporteurs aan. Samen met ons zorgen zij voor een coherente presentatie van de input van het maatschappelijk middenveld. We letten erop dat zoveel mogelijk organisaties hun kwesties herkennen die in de schaduwrapportage staan opgenomen.
Het CEDAW-Comité stelt het op prijs dat de schaduwrapportage door veel organisaties wordt opgesteld en ondertekend. De informatie uit het maatschappelijke middenveld is namelijk van groot belang. Het helpt het Comité aan aanvullende informatie om te beoordelen of staten een juist beeld van de situatie en hun eigen optreden geven.
Hoe ziet een CEDAW-sessie eruit?
Het CEDAW-Comité bestaat uit 23 onafhankelijke experts op het gebied van vrouwenrechten. Deze zien toe op de naleving van het verdrag. Tijdens een CEDAW-sessie vindt een mondelinge dialoog plaats tussen het CEDAW-Comité en de regeringsdelegatie (Constructive Dialogue): een dag lang stelt het Comité vragen aan de regering en moet de regering zich verantwoorden aan het Comité. In deze fase voorzien vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties de Comitéleden van aanvullende informatie. Het CEDAW-Comité maakt de balans op en zet conclusies en aanbevelingen op papier: de ‘Concluding Observations’.
Wat is een tussentijdse rapportage?
Voorheen waren de Concluding Observations het sluitstuk van de rapportagecyclus. De regering wordt geacht om in een volgende rapportagecyclus (vier jaar later) CEDAW te informeren wat het heeft gedaan om de aanbevelingen uit te voeren en welke resultaten zijn geboekt. Inmiddels heeft het CEDAW-Comité een tussentijdse rapportage (na ongeveer twee jaar) over een paar onderwerpen ingelast.